Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây hồ tiêu

Cây tiêu là một trong những cây công nghiệp có giá trị xuất khẩu lớn, được dùng làm gia vị, dùng trong y dược, trong công nghiệp hương liệu… và mang lại lợi ích cho người trồng. 

Từ năm 1990, Việt Nam đã tham gia vào thị trường xuất khẩu hồ tiêu thế giới, chủ yếu dưới dạng tiêu đen, tiêu trắng và được xuất khẩu sang hơn 80 nước. Để tìm hiểu các biện pháp kỹ thuật trồng và chăm sóc giúp tiêu đạt hiệu quả năng suất cao, chúng ta cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau.

1. Làm đất

Tầng đất canh tác trên 80cm, có mực nước ngầm sâu trên 2m, tơi xốp, có khả năng giữ nước tốt, thành phần cơ giới từ nhẹ đến trung bình, dễ thoát nước vào mùa mưa.
Đất có pH 5,5-6,5, tối thiểu 4,5 nhưng cần xử lý để nâng lên trên 5, giàu N, K và Mg.

2. Thời vụ

Thời vụ trồng tốt nhất là vào đầu mùa mưa, cây tiêu kịp lớn để chống chịu được hạn vào đầu mùa khô.

Trước khi trồng từ 2 – 3 tuần, cần đào rãnh quanh nọc tiêu, cách mép nọc tiêu từ 10 – 15 cm, sâu 40 – 50 cm, rộng 40 – 50 cm rồi bón lót phân chuồng hoai + 0,5 kg vôi + 0,5 kg Super lân trộn đều với đất mặt.

Khi trồng, đặt bầu tiêu cách nọc từ 15 – 20 cm, nghiêng 1 góc 45 – 600 hướng ngọn tiêu về gốc nọc, nọc cây sống thì trồng xa hơn một chút. Nén chặt đất xung quanh bầu tiêu (hom tiêu) rồi che chắn cẩn thận, tránh gió lùa và ánh sáng chiếu trực tiếp vào làm cháy lá, cháy dây.

3. Cách trồng

Trước khi trồng khoảng 1 tháng nên tiến hành chuẩn bị hố trồng, hố trồng thường có kích thước 30 đến 40cm nếu trồng 1 bầu tiêu/ 1 hố, hoặc 50 đến 60cm nếu trồng 2 bầu tiêu/hố.

Hố trồng cần bón lót các loại phân sau: Phân chuồng hoai 3-5kg + phân lân 0,3-0.5kg + phân NPK 0,1 – 0,2kg + các loại nấm đối kháng và vi sinh có lợi (Trichoderma, Balicius…) trộn đều với đất mặt và lấp hố, tưới đẫm và chờ khoảng 1 tháng sau cho đất ổn định thì tiến hành trồng tiêu.

Tùy theo độ dốc của đất, độ màu mỡ và kiểu trồng (trồng thuần hoặc xen canh). Mật độ và khoảng cách trồng sẽ khác nhau, thông thường nên trồng với khoảng cách 2,5m x 2,5m là tối ưu nhất. Mật độ 1.200 – 1.600 trụ tiêu/hecta. Tối đa không vượt quá 2000 trụ/ha.

Khi trồng tiêu nên đặt bầu tiêu con hơi nghiêng về phía trụ, không trồng quá sâu, phần gốc tiêu nên nổi cao lên để tránh bị ngập úng trong mùa mưa.

4. Bón phân

Nên cân đối giữa việc sử dụng phân hữu cơ, phân vô cơ và phân bón lá. Ưu tiên hàng đầu vẫn là sử dụng phân hữu cơ bón quanh gốc ít nhất 1 lần mỗi năm, phân vô cơ nên sử dụng các loại phân NPK STAVIN và bón thành nhiều lần trong năm, tránh trường hợp bón vô tội vạ làm cho cây sốc phân, đất chai lỳ và thuận lợi cho nấm bệnh phát triển.

Khi bón phân nên tuân thủ liều lượng trên bao bì của nhà sản xuất, bón phía ngoài hình chiếu tán lá. Hạn chế tối đa bón phân trực tiếp vào gốc, trừ trường hợp là các loại phân chuyên để kích thích rễ kết hợp với xử lý nấm bệnh.

Phân bón cần được khơi rãnh lấp nhẹ, tránh lãng phí, mùa khô nên dùng các loại phân nước và phải đảm bảo đất có đủ độ ẩm cần thiết

Xem thêm: Kỹ thuật bón phân cho cây hồ tiêu

5. Chăm sóc

1/ Che bóng cho tiêu non: Khi tiêu mới trồng cần dùng cỏ, rác, lá dừa,… che tủ tránh nắng và gió làm tiêu mất nước và bị cháy nắng. Có thể che bằng tấm liếp hoặc dàn che.

2/ Trồng dặm: Sau trồng 3 tuần, cần kiểm tra loại bỏ những hom chết và trồng dặm kịp thời để cây kịp sinh trưởng đồng đều với những cây trồng trước.

3/ Làm cỏ xới xáo: Làm cỏ sạch quanh gốc và giữa các hàng tiêu. Không xới xáo trong gốc tiêu, xới cách gốc 50 – 60 cm. Mùa mưa cần tránh xới xáo vì dễ làm tổn thương bộ rễ giúp mầm bệnh xâm nhập vào làm chết tiêu.,,

4/ Xén tỉa tạo hình:

– Sau khi tiêu lên cao, cần dùng dây mềm (dây nhựa, nylon) buộc vào cây nọc. Tráng dùng các loại dây chuối, dây rừng,… vì các dây này dễ bị mục làm cho phần thân tiêu nơi buộc dây dễ bị mầm bệnh tấn công.

– Tiêu leo lên cao 60 – 80 cm mà vẫn chưa phát sinh cành ngang thì tiến hành bấm ngọn hoặc đôn dây.

– Sử dụng cành vượt các cấp làm bộ khung thân chính đều đặn quanh nọc.

– Trong các năm 1 – 2 có thể có một số cành ác ra hoa cần xén bỏ để tập trung dinh dưỡng cho bộ khung chính sinh trưởng mạnh.

5/ Tủ gốc giữ ẩm trong mùa nắng bằng các loại rơm rạ, cỏ khô,… Đề phòng mối và cháy. Tủ cách gốc 10 – 20 cm.

6/ Tưới nước và chống úng cho tiêu:

Trong mùa nắng cần tưới nước thường xuyên (không thừa nước), kết hợp với các biện pháp che chắn, tủ gốc giữ ẩm cho tiêu. Trong thời kỳ kinh doanh, việc tưới nước cho tiêu có khác hơn. Trong thời kỳ này, đặc biệt sau thu hoạch, chỉ tưới cho tiêu khi thấy thật cần thiết, đủ cho cây sống, chịu đựng được mùa khô hạn để bước vào mùa mưa. Nếu tưới nước quá nhiều, cây sẽ tiếp tục sinh trưởng phát triển, các chùm quả phát sinh rải rác, tỷ lệ thụ phấn thấp làm giảm sản lượng và gây trở ngại cho việc chăm sóc, thu hoạch.

– Cần đánh rãnh nước giữa 2 hàng tiêu trong mùa mưa để chống úng. Đây là công việc hết sức quan trọng nhằm đảm bảo cho vườn tiêu tồn tại lâu dài.

7/ Xén tỉa cây nọc sống:

– Cần xén tỉa cây nọc sống 2 – 3 lần trong mùa mưa để cây tiêu có đủ ánh sáng.

– Trong mùa khô không nên xén tỉa, kết hợp với biện pháp tủ gốc tích cực có thể tiết kiệm được lượng nước tưới quan trọng.

6. Phòng trừ sâu bệnh

Đây là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng rất lớn đến người trồng tiêu. Bệnh chết nhanh cây tiêu do nấm Phythopthora palmivora gây hại là một điểm hình. Chúng có thể hủy diệt một nọc tiêu, một vườn tiêu hay cả một vùng trồng tiêu trong thời gian ngắn, gây thiệt hại to lớn đối với sản xuất.

Sâu hại:

Quan trọng nhất là loại rệp, gồm:

– Rệp muội: thường bám vào các lá non, ngọn non để chích hút

– Rệp xáp, rệp bông: bám vào đốt, thân, cành lá, đặc biệt là phần gốc rễ nằm dưới mặt đất, chích hút làm cho cây kiệt quệ dinh dưỡng, đồng thời tạo vết thương mở đường cho các loại nấm xâm nhập gây hại.

* Phòng trừ:

– Nếu ít, bắt diệt bằng tay.

– Dùng các loại thuốc trừ sâu thông thường đối với các loại rệp mụi.

– Đối với rệp sáp: Dùng các loại thuốc đặc trị Supracide 40 EC, Bi 58, Con fidor,…)

Bệnh hại

a/ Bệnh mạng trắng do nấm Marasmius scandensmassee gây hại, chủ yếu trên chùm hom mới trồng. Mạng sợi nấm mọc tua tủa trên hom làm cho hom bị chết

* Phòng trừ:

– Chọn hom giống tốt, không bị bệnh.

– Xử lý hom giống bằng dung dịch Aliette 80WP nồng độ 0,2 -0,3%

– Phun thuốc Topsin M, Carbendazim 500FL

b/ Bệnh thán thư do nấm Collectotrichum gloeosporioides gây hại trên lá, thân, cành và chùm quả làm cho lá bị cháy có vân; làm cho lá non nhăn, dày, có chấm vàng; gây rụng gié hoa; gây vàng lá, rụng lóng.

* Phòng trị:

– Vệ sinh thông thoáng vườn tiêu, cắt bỏ những cành nhánh sát gốc, cành lươn, cành bị che khuất.

– Bón phân đầy đủ, cân đối.

– Dùng các loại thuốc Carbendazim 500FL, Topsin M, Benlate C.

Xem thêm: Kỹ thuật phòng trừ sâu bệnh cho cây hồ tiêu

7. Thu hoạch

Thu hoạch tiêu kéo dài từ tháng 1 đến tháng 4 tùy vùng. Vùng Bắc Trung Bộ thu tháng 5 – 7; Nam Trung Bộ thu tháng 3 – 5; Tây Nguyên thu tháng 2 – 4 và Đông Nam Bộ thu tháng 1 – 3. Khi thu hoạch tiêu cần hạn chế tác động mạnh đến cành quả (giựt mạnh làm gãy cành, bong tróc rễ bám…) sẽ làm giảm năng suất cho vụ sau. Tiêu được chế biến thành hai dạng sản phẩm là tiêu đen và tiêu trắng (tiêu sọ). Nếu chế biến tiêu đen thì thu khi quả chín lác đác và các quả còn lại đã già chắc, còn nếu chế biến tiêu sọ thì thu hoạch khi tiêu chín hoàn toàn.